Πολλοί στην προσπάθεια μείωσης των θερμίδων, έχουν στοχοποιήσει τα λιπαρά. Αποφεύγουν να καταναλώσουν οτιδήποτε περιέχει λιπαρά οξέα, αγνοώντας ότι κάποια απ’ αυτά είναι απαραίτητα.

Τα πολυακόρεστα λιπαρά, τα οποία ονομάζονται έτσι γιατί στην αλυσίδα των ατόμων του άνθρακα που τ’ αποτελούν, υπάρχουν περισσότεροι από ένα διπλό δεσμό άνθρακα. Άρα δεν έχουν κορεστεί από άτομα υδρογόνου.  Είναι το λινολεϊκό (C18:2), το λινολενικό (C18:3) και το αραχιδονικό (C20:4). Κυριότερες φυσικές πηγές τους είναι τα έλαια των ξηρών καρπών και σπόρων (ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σογιέλαιο κ.λπ.), τα μουρουνέλαια (λάδι σολομού, ιχθυέλαια κ.λπ.) και φυσικά οι ξηροί καρποί και τα ψάρια, που περιέχουν αυτά τα λάδια. 

Τα Ω3 (κυρίως ΕΡΑ και DHA) περιλαμβάνονται σ αυτή την κατηγορία. Βαφτίστηκαν έτσι γιατί ο πρώτος διπλός δεσμός (από τους 5 ή 6) άνθρακα (C) ξεκινά από τη θέση 3 του τέλους του μορίου. Υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στο φυτοπλαγκτόν, που είναι η τροφή του ζωοπλαγκτόν, που με τη σειρά του, θρέφει τα μικρά ψαράκια και αυτά τα μεγαλύτερα. Έτσι εξηγείται γιατί στα αφρόψαρα (σαρδέλα, γαύρος, σκουμπρί κ.λπ.) υπάρχει περισσότερο Ω3 απ’ ότι στα υπόλοιπα. Ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει, άρα είναι απαραίτητη η πρόσληψή τους από τις τροφές μας.  Καθίστανται δε τόσο βασικά, καθώς είναι δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών και των νευρώνων.

Δεν πρέπει να λησμονούμε πως το 50 – 60% των στερεών συστατικών του εγκεφάλου (αφαιρώντας το νερό) είναι πλούσια σε λιπίδια και μάλιστα αυτού του τύπου, με 20-22 άτομα άνθρακα. Υπάρχουν ενδείξεις, πως όταν οι μεμβράνες των εγκεφαλικών κυττάρων δεν περιέχουν αρκετή ποσότητα από Ω3 ευνοούνται καταθλιπτικές καταστάσεις. Εδώ είναι μία σημαντική διαφορά μας σε σχέση με τα άλλα θηλαστικά, καθώς στον ανθρώπινο εγκέφαλο έχουμε αρχιτεκτονική συμμετοχή δομικών λιπιδίων στην δομή των νευρώνων του, ενώ στα άλλα θηλαστικά οι δομές βασίζονται κατά κύριο λόγο στις πρωτεΐνες και σε διάφορα ανόργανα στοιχεία. 

Aρκετές έρευνες εκθειάζουν τη συμβολή των Ω3 λιπαρών στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα καθώς δρουν αποτρεπτικά στη συγκόλληση των αιμοπεταλίων. Για τους αθλητές η κατανάλωση Ω3 σημαίνει καλύτερη λειτουργία του κυκλοφορικού, καλύτερη τροφοδοσία και οξυγόνωση όλων των κυττάρων, άρα ευκολότερη  επίτευξη του ζητούμενου, που είναι η τέλεια φυσική κατάσταση. Επίσης ανακοινώνονται συνεχώς μελέτες σχετικά με την αντιφλεγμονώδη-αντιοξειδωτική δράση τους και άλλες θετικές ιδιότητές τους (αύξηση μεταβολισμού, χαμηλή συγκέντρωση οξειδωμένης LDL-κακής χοληστερόλης, πρόληψη και επιβράδυνση της εξέλιξης καρκίνων, ευεργετική επίπτωση σε δερματικά και αυτοάνοσα νοσήματα, κ.λπ.).

Πριν λοιπόν «καρατομήσουμε» ομάδες τροφίμων καλό είναι να γνωρίζουμε όχι μόνο τις θερμίδες τους, αλλά και το τι θα στερηθεί ο οργανισμός μας αν τα «κόψουμε».  Άρα η κατανάλωση φυσικών τροφών που περιέχουν τα πολύτιμα πολυακόρεστα λιπαρά όχι μόνο δεν απαγορεύεται, αλλά είναι μάλιστα και απαραίτητη. Το βασικό βέβαια είναι η κατανάλωση αυτή να γίνεται με μέτρο, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, αλλά και να προτιμάμε να καταναλώνουμε τις φυσικές πηγές αυτών των λιπαρών (ξηροί καρποί, ταχίνι, ψάρια κλπ) κι όχι βιομηχανοποιημένα υποπροϊόντα (μαργαρίνες, ραφιναρισμένα σπορέλαια κλπ).

ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ (διαιτολόγος – λιπιδιολόγος).  Διασκευασμένο απόσπασμα από το βιβλίο μας «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ»