Είναι σημαντικό οι αθλούμενοι να γνωρίζουν τη φυσιολογία του οργανισμού μας, τον τρόπο λειτουργίας των διαφόρων συστημάτων και το πως αλληλεπιδρουν μεταξύ τους το μυικό, κυκλοφορικό και πεπτικό σύστημα. 

Ανάμεσα στο μυϊκό ιστό περιέχονται αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία. Ο ρόλος τους είναι  η μεταφορά οξυγόνου, η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), η μεταφορά των ορμονών, η τροφοδοσία των ιστών του σώματός μας με τα ποικίλα απαραίτητα συστατικά, η διοχέτευση των άχρηστων προϊόντων του οργανισμού στα κατάλληλα όργανα (κυρίως νεφροί, συκώτι), η διατήρηση της θερμοκρασίας και η οξεοβασική μας ισορροπία (pH αίματος μεταξύ 7,35 – 7,45).

Όταν η ανάγκη για οξυγόνο στους μύες αυξάνεται λόγω έντονης σωματικής δραστηριότητας, η καρδιά επιταχύνει την καρδιακή συχνότητα (το όριο παλμών δίνεται από τον τύπο 0,8x(220 – την ηλικία μας), διαστέλλονται τα αγγεία κι αυξάνει η αρτηριακή πίεση, απομακρύνοντας αίμα από εσωτερικά μας όργανα (στομάχι, ήπαρ, έντερο κ.λπ.), προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες στους μύες.

Γίνεται συνεπώς κατανοητό πως λιπαρές & βαριές τροφές που «απασχολούν» για αρκετές ώρες το πεπτικό, είναι τραγικό λάθος να καταναλώνονται πριν την άθληση, καθώς και γαστρεντερικά προβλήματα δημιουργούνται και μειωμένη απόδοση κατά την άσκηση έχουμε αλλά και σημαντική επιβάρυνση της καρδιάς μας προκύπτει. Θέλουμε συνεπώς το τελευταίο γεύμα το οποίο περιλαμβάνει πάνω από 30 γραμμάρια λιπαρά ή άλλα «βαριά» φαγητά, να είναι ακόμη και 5 ώρες πριν την άθληση. Αν πεινάτε μπορείτε να φάτε περίπου 1 ώρα πριν, 1-2 φρούτα ή 1 χούφτα σταφίδες, 1 μπανάνα, 1ποτήρι χυμό κλπ. 

Πολλοί-ές αθλούμενοι-ες λόγω άγνοιας της φυσιολογίας του οργανισμού μας, παίρνουν διουρητικά (για να χάσουν γρήγορα κιλά) ή τρώνε το κύριο γεύμα τους λίγο πριν από έντονες δραστηριότητες, με σκοπό να το «κάψουν». Το σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή θα πάθουν και τότε θα μάθουν πόσο σημαντικοί είναι οι ηλεκτρολύτες και πόσο λάθος είναι να γυμνάζονται με γεμάτο στομάχι.

Η καρδιά με την αερόβια κυρίως προπόνηση σιγά σιγά γυμνάζεται κι εκείνη (ενισχύεται ιδιαίτερα η βασική της αντλία που είναι ο αριστερός κόλπος της), καθώς επίσης ενισχύεται η διάμετρος και ο αριθμός των αρτηριών που αιματώνουν την καρδιά. Είναι οι εναλλακτικές εκείνες οδοί αιμάτωσης της καρδιάς που σε περίπτωση εμφράγματος κάποιας αρτηρίας, μπορούν να μας σώσουν τη ζωή. Αυτός είναι άλλωστε ένας λόγος που επιμένουμε στην αυξημένη σωματική δραστηριότητα αλλά με μέτρο, καθοδήγηση και λογική.

Σε αθλητές-τριες είναι αρκετά συνηθισμένη η μειωμένη καρδιακή συχνότητα ηρεμίας (γύρω στις 50 συστολές το λεπτό), καθώς και η παράλληλη αύξηση της μάζας τόσο του μυοκαρδίου όσο και της καρδιακής κοιλιακής (αριστερής και δεξιάς) χωρητικότητας (γνωστή ως μεγαλοκαρδία). Η μειωμένη αυτή καρδιακή συχνότητα υποδεικνύει πιο αποτελεσματική καρδιακή λειτουργία και συνολικά ένα υγιές καρδιαγγειακό σύστημα. Επίσης σε αιματολογικές εξετάσεις πιθανόν να παρατηρήσουμε μετρίως αυξημένα ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια, γαλακτικό οξύ, ουρία, CPK (κρεατινική φωσφοκινάση) και μειωμένες τιμές του σακχάρου και του pH του αίματος (οξέωση).

Βλέπουμε λοιπόν πως το ανθρώπινο σώμα είναι ένα σύνολο από εύρυθμες λειτουργίες υπερευαίσθητων συστημάτων, που η σωστή ή λάθος λειτουργία τους έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία. Άρα για να κερδίσουμε μόνο τις ωφέλιμες, καλό είναι να ακούμε και τις γνώμες των ειδικών επιστημόνων.

* ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ (αθλητικός διαιτολόγος- λιπιδιολόγος) Διασκευασμένο απόσπασμα από το βιβλίο «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ»